Wydobycie węgla kamiennego w polskiej gospodarce ma od wielu lat bardzo silną pozycję. Od pewnego czasu jednak obserwuje się w naszym kraju znaczy i postępujący spadek wydobycie tego surowca. Przyczyną takiego stanu rzeczy są na pewno ekologiczne technologie, które dzisiaj dzięki środkom unijnym są coraz bardziej rozpowszechniane w naszym kraju. Okazuje się bowiem z roku na rok, że węgiel nie jest niezastąpionym źródłem energii, a słońce i wiatr mogą okazać się nawet korzystniejsze z ekonomicznego punktu widzenia. Kolejne rządy naszego kraju przewidywały co prawdę zmniejszenie zapotrzebowania na węgiel, ale zawsze prognozy były bardziej optymistyczne od rzeczywistości. Ostatni raport zapowiada kolejny znaczący spadek zapotrzebowania, który najprawdopodobniej będzie głębszy niż ktokolwiek się spodziewa.
Jak wynika z wcześniejszych prognoz, nasz kraj miał wydobywać w 2020 roku około 195 mln ton węgla kamiennego. Dzisiaj jak wiemy ta wartość będzie prawie dwukrotnie mniejsza i będzie wynosić około 102 mln ton rocznie. Od 1979 roku widzimy więc postępujący spadek zapotrzebowania na węgiel, kolejne ekipy rządzące wydają się ten fakt bagatelizować. Warto podkreślić, że w branży działa kilkanaście kopalń, które zatrudniają łącznie tysiące pracowników, którzy mogą z dnia na dzień stracić pracę.
Prognozy rządów odnośnie wydobycia węgla kamiennego w Polsce
Pierwsze prognozy odnoszące się do wydobycia węgla kamiennego w naszym kraju po upadku komunizmu przedstawiały optymistyczną wersję zapotrzebowania na ten surowiec. W 1990 roku bowiem przewidziano, że wydobycie wzrośnie z 147 mln ton do 162 mln ton w 2010 roku. Jak się niestety okazało, rzeczywiste wydobycie wynosiło jedynie 76 mln ton to było ogromnym błędem w porównaniu z prognozami rządowymi.
Kolejny raport rządu odnośnie wydobycia węgla kamiennego w Polsce został opublikowany w 2000 roku. Kolejny raz, był on optymistyczny i zakładał że wydobycie spadnie ze 102 mln ton tylko do 84 mln ton tego surowca. Prawda niestety okazała się zupełnie inna, ponieważ dzisiaj realne wydobycie węgla jest na poziomie około tylko 62 mln ton rocznie ( dla roku 2019 ).
W 2004 roku mogliśmy być świadkami kolejnego raportu odnoszącego się do wydobycia węgla kamiennego w naszym kraju. Ministerstwo Gospodarki prognozowało, że w 2020 roku Polska będzie w stanie wydobywać około 89 mln ton węgla. Niestety kolejny raz prognozy okazały się zbyt optymistyczne. W 2019 roku okazało się, że wydobycie spadło poniżej 62 mln ton węgla rocznie, co jak widać jest znacznie gorszym wynikiem niż zakładano czternaście lat temu.
Ostatni raport opublikowany w 2018 roku zakłada po raz kolejny optymistyczny scenariusz. Założono bowiem, że wydobycie węgla zostanie przez najbliższe 10 lat na stałym poziomie. Oznacza to, że w roku 2030 powinno ono sięgać około 60 mln ton rocznie.Najnowszy projekt Polityki energetycznej Polski do 2040 roku, szacuje już dużo gorszy scenariusz wydobycia węgla kamiennego. Przedstawia on bowiem, że w ciągu najbliższych dwudziestu lat wydobycie spadnie o około 35 procent i wyniesie około 40 mln ton w 2040 roku.
Sytuacja Polski na tle Europy
Jak się okazuje sytuacja naszego kraju odnośnie spadającego z roku na rok wydobycia węgla nie jest najgorsza na tle Europy. Jeszcze w 1990 roku kilkanaście krajów na naszym kontynencie wydobywało węgiel kamienny. Dzisiaj jest to kilka krajów, które wydobywają zaledwie kilka mln ton rocznie. Austria zamknęła wszystkie kopalnie już w 1965 roku. W ich ślady poszły między innymi Holandia, Irlandia, Węgry, Belgia, Francja, a w 2018 roku Hiszpania oraz Niemcy. Za kilka lat szacuje się, że w branży węgla kamiennego w Europie zostanie tylko Polska oraz Rosja.
Rentowność wydobycia węgla
Jak się okazuje przyczyną likwidacji wydobycia węgla w wielu państwach Europy była ich niska rentowność. Poszczególne społeczeństwa miały już dość ciągłego dotowania kopalń, które wydobywały surowiec powyżej ceny sprzedażowej i notowały same ujemne wyniki finansowe. W każdym państwie naszego kontynentu w którym zdecydowano się na odejście od węgla wprowadzano specjalny plan wygaszania wydobycia. Przykładowo we Francji wdrożone plan o długości 10 lat, który sukcesywnie zamykał każdego roku ustaloną wcześniej liczbę kopalń, aby w spokojny sposób każdy mógł zaadaptować się do nowej rzeczywistości.
Plany wygaszenia wydobycie węgla kamiennego w Polsce
Sytuacja w naszym kraju przypomina, tą która wiele lat temu miała miejsce w tych państwach, które zmuszone były do zamknięcie wszystkich swoich kopalń. Nasz rząd jednak jak widać zamiast budować kapitał, który mógł być przeznaczony na transformację branży węgla kamiennego, rozdaje dzisiaj liczne nagrody pieniężne dla górników. Ostatnio bowiem zostały wypłacone dodatkowe świadczenia w postaci 13 oraz 14 pensji połączone z podwyżką w wysokości 6 procent od obecnych zarobków. Należy wspomnieć też, że górnicy są obecnie jedną z najlepiej opłacanych grup zawodowych w Polsce. Tymczasem obecnie jesteśmy w okresie, gdzie rosną zapasy węgla, które w przyszłości będą zapewne sprzedane z dużą stratą.
