Czy elektrownia wiatrowa to opłacalna inwestycja? Sektor energetyki wiatrowej w Szwecji stoi przed poważnymi wyzwaniami finansowymi. Ekonomiści Christian Sandström i Christian Steinbeck w swoim raporcie wskazują na istotne problemy finansowe branży, które są wynikiem analizy raportów rocznych spółek działających w tej dziedzinie. Całkowite straty w latach 2017-2022 wyniosły 13,5 miliarda koron szwedzkich.
Rozwój energetyki wiatrowej i jego konsekwencje
Ciekawym fenomenem dla mnie okazał się fakt wygaszania przez Szwedów swoich elektrowni atomowych na podobną modłę co Niemcy. W ciągu ostatnich 15 lat Szwecja podjęła znaczące kroki w kierunku zamknięcia swoich elektrowni jądrowych i postawienia na rozwój energetyki wiatrowej. Ten zwrot w polityce energetycznej miał na celu przekształcenie sektora energetycznego w bardziej zrównoważony i ekologiczny, wpisując się w szerszy kontekst europejskiego „zielonego ładu”. Polityka ta, choć ambitna, nie przyniosła jednak oczekiwanych rezultatów finansowych.
„Na samym dole południowej Szwecji, gdzie po wyłączeniu sześciu reaktorów jądrowych, niedobory energii są poważne, widzimy, że przedsiębiorstwa zajmujące się energetyką wiatrową w Skåne, Halland i Blekinge zaczęły zarabiać w 2021 r., a nie tylko w 2022 r., kiedy w Ukrainie zaczęła się wojna. Tutaj także istnieje możliwość przesyłowa na kontynent. Przemysł bez zrównoważonego rozwoju.” – czytamy w artykule autorstwa Christian Sandström i Christian Steinbeck
Energetyka wiatrowa miała stać się filarem nowoczesnej, odnawialnej energetyki Szwecji, wspieranej przez różnorodne dotacje i subsydia. Niestety, mimo znacznych inwestycji i wsparcia, sektor ten napotkał na wiele trudności. Zamykanie elektrowni jądrowych oznaczało konieczność szybkiego rozwijania alternatywnych źródeł energii, co przyspieszyło budowę nowych farm wiatrowych. Jednak szybki rozwój często oznaczał również wysokie koszty początkowe i operacyjne, które nie zawsze były zrównoważone przez przychody ze sprzedaży energii.
Szybkie tempo inwestycji w energetykę wiatrową wiązało się z wysokimi oczekiwaniami co do przyszłych zysków i wydajności technologii. Niestety, rzeczywistość okazała się mniej zadowalająca. Wiele nowych instalacji nie osiągnęło założonych celów wydajnościowych, a koszty utrzymania i eksploatacji przewyższyły przychody. Dodatkowo, opóźnienia w budowie infrastruktury przesyłowej i magazynowej sprawiły, że nadwyżki energii nie mogły być efektywnie zarządzane, co prowadziło do dalszych strat finansowych.
Czyli Szwedzi ponoszą konsekwencję swoich czynów, podobnie do Niemiec.
Efektem tego wszystkiego było złożenie przez największą w Szwecji i Europie elektrownię wiatrową, Markbygden Ett, złożenie wniosku o rekonstrukcję w październiku 2023 roku.
Analiza ekonomiczna sektora
Zapoznajmy się trochę z liczbami. Z danych zebranych dla 167 spółek energetyki wiatrowej posiadających łącznie 2983 turbin wiatrowych za lata 2017-2022 wynika, że straty wahały się od 19% do 90% sumarycznych obrotów. Żadna z tych firm nie osiągnęła zysku w badanym okresie. Przykłady z raportów rocznych firm takich jak Vindkraft i Ytterberg AB oraz Vindkraft Sidensjö AB pokazują, jak dramatyczna jest sytuacja finansowa wielu przedsiębiorstw w tej branży. Wszystko opierało się na lukratywnych dodatcjach.
Czy jest to spowodowane tym, że starsze instalacje nie są tak sprawne jak najnowsze? Niekoniecznie.
Analiza rentowności w zależności od wieku i wielkości farm wiatrowych nie wykazuje znaczących różnic. Starsze firmy nie są bardziej rentowne niż te nowsze, a większe farmy wiatrowe nie korzystają z efektów skali w sposób, który pozwoliłby na znaczną redukcję kosztów. Pomimo nadziei na korzyści skali, branża nie jest w stanie obniżyć kosztów jednostkowych w sposób znaczący.
Wpływ chińskich inwestycji
Znaczący udział w szwedzkim rynku energetyki wiatrowej mają inwestorzy zagraniczni, w tym chińscy. Chińskie farmy wiatrowe w Szwecji poniosły straty wynoszące 3,1 miliarda koron szwedzkich, co stanowi jedną czwartą całkowitych strat w branży. Inwestycje te oparte były na mapach wiatru zleconych przez Szwedzką Agencję Energetyczną, jednak duże straty sugerują, że dokładność tych map może być kwestionowana.
Regionalne różnice w inwestycjach
Największe inwestycje w energetykę wiatrową miały miejsce w Norrland, gdzie zainwestowano 76 miliardów koron. To tam znajdują się gigantyczne obiekty z turbinami wiatrowymi, takie jak Markbygden Ett. Brak odpowiednich zdolności przesyłowych do Szwecji oraz brak możliwości magazynowania nadprodukcji energii elektrycznej dodatkowo pogarszają sytuację finansową tych przedsięwzięć.
Sama elektrownia wiatrowa nie pomoże?
Szwedzka energetyka wiatrowa, mimo znacznych inwestycji w elektrownie wiatrowe i wsparcia państwa, boryka się z poważnymi problemami finansowymi. Analiza danych finansowych spółek działających w tej branży pokazuje, że straty są ogromne, a rentowność wciąż nieosiągalna. Problemy te mogą być związane z szybkim rozwojem branży, brakiem odpowiednich zdolności przesyłowych oraz niedokładnością map wiatru. Przyszłość energetyki wiatrowej w Szwecji będzie wymagać dokładnej analizy i wprowadzenia skutecznych rozwiązań, aby sektor ten mógł stać się rentowny i przyczynić się do zrównoważonego rozwoju energetycznego kraju.
Po raz kolejny spotykamy się z brakiem możliwości magazynowania energii z oze na dużą skalę.
Jest taka gra „RimWorld”, gdzie trzeba przeżyć na dzikiej planecie i zbudować statek, żeby z niej uciec. Jednym ze szczebli rozwoju jest możliwość tworzenia odnawialnych źródeł energii, które mogą zasilać nasz sprzęt. Jest to doskonały symulator tego, że bez wybudowania tam magazynów energii (tak, są możliwe do wybudowania) w zabezpieczonym miejscu lub innego stabilnego źródła energii, nasza kolonia po prostu nie jest wstanie funkcjonować na dłuższą metę. I przy okazji przegrywamy z innymi koloniami, które nas najeżdżają.
