Rewolucja energetyczna: jak OZE zmieniają krajobraz gospodarczy i ekologiczny Polski?

OZE (odnawialne źródła energii) są już głównym aktorem transformacji energetycznej Polski od wielu lat. Duże rozpowszechnienie się instalacji fotowoltaicznych, pomp ciepła, turbin wiatrowych i biogazu ma miejsce od co najmniej kilku lat. Do miksu energetycznego dochodzą również nowe technologie, takie jak instalacje wodorowe, atomowe i wodne. Przez jednych zachwalane, przez innych krytykowane. Jak wygląda mapa Polski po latach inwestycji?

Jak wzrastają inwestycje w OZE w Polsce i na świecie

Wzrost inwestycji w odnawialne źródła energii (OZE) jest zjawiskiem globalnym, które już dawno dotarło do Polski. Obserwujemy dynamiczny rozwój tego sektora, co jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na czystą i zrównoważoną energię. W Polsce realizowane są liczne projekty, takie jak farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim oraz ciągła rozbudowa instalacji fotowoltaicznych. Wciąż oczekuje się również elektrowni atomowej, która ma powstać jako pierwsza w kraju. Inwestycje te nie tylko przyczyniają się do zwiększenia udziału OZE w krajowym miksie energetycznym, ale również generują nowe miejsca pracy i wspierają lokalne gospodarki.

Jak na dzień dzisiejszy wygląda bilans produkcji energii elektrycznej na świecie? Na stronie think tanku Ember, znajdują się dane na ten temat.

Dane, które pokazują udział poszczególnych źródeł energii w globalnym bilansie, nie pozostawiają wątpliwości.

1. Paliwa kopalne nadal stanowią większość paliwa używanego do produkcji potrzebnej energii;
2. Udział odnawialnych źródeł energii ulega względnie dużemu przyrostowi od ostatniej dekady.

O sytuacji np. Chin w kontekście energetyki, gdzie wspominaliśmy również o Polsce, pisaliśmy więcej tutaj.

Technologie przyszłości

Czym w zasadzie będą prognozowane technologie przyszłości? Można w zasadzie przypisać je do poszczególnych atrybutów otaczającego nas świata.

Instalacje fotowoltaiczne i magazyny energii przeżywają ciągłe zainteresowanie. Pokazują to coraz to kolejne programy dofinansowań, a także chęć ludzi, żeby montować wybrane komponenty, ponieważ to się po prostu opłaca. Zmniejszenie rachunków, bycie bardziej ekologicznym i niezależnym energetycznie, to tylko kilka powodów wzrostu popularności.

Elektrownie wiatrowe przeżywają renesans nad Bałtykiem. Morska farma wiatrowa Baltic Power jest projektem realizowanym przez Grupę ORLEN wspólnie z Northland Power. Na mocy podpisanej w 2021 roku umowy o partnerstwie spółki wspólnie zrealizują na Morzu Bałtyckim inwestycję o mocy do 1,2 GW.

W Szaflarkach koło Zakopanego, prowadzone są prace, które mają na celu wywiercenie odwiertu o rekordowej głębokości ok. 7 km. Ma zostać wykorzystany jako źródło ciepła dla pobliskich osiedli, ale nie wyklucza się również użycia go jako źródło prądu.

Pompy ciepła również odgrywają swoją rolę w wypieraniu kotłów i pieców na konwencjonalne paliwa. Będąc bez emisyjnymi urządzeniami, przyczyniają się do przekierowania tzw. Niskiej emisji na wysoką emisję (czyli zamiast spalin z wielu kominów domów jednorodzinnych, mamy dużo bardziej oczyszczone i rozrzedzone spaliny z komina elektrociepłowni.). W 2022 i 2023 roku przeżywały one swój boom, kiedy to bardzo dużo domów jednorodzinnych i fabryk zdecydowało się na to rozwiązanie.

Rozwój elektrowni wodnych pozostaje na mniej więcej tym samym poziomie na przestrzeni ostatnich lat. Jest to kwestia tego, że Polska jest bardzo równinnym krajem, a tego typu energetyka potrzebuje większych spadków.

Wodór rozważany jako przyszłość motoryzacji i ciepłownictwa, doczeka się w niedługim czasie kolejnych inwestycji w Europie. Rozważa się już budowanie magazynów tego paliwa.

Atom

Elektrownia atomowa jest obecnie procedowanie i ustala się termin wybudowania pierwszego obiektu tego typu. Obecnie mówi się o roku 2040, jako o roku oddania elektrowni na północy kraju, ale jednocześnie. Projekt będzie o tyle przełomowy, że będzie włączeniem efektywnej i czystej energii.

Przykłady sukcesów

Lista zrealizowanych inwestycji i tych, które mają się jeszcze pojawić, jest całkiem imponująca. Farmy wiatrowe na Morzu Bałtyckim, Ciepłownia Przyszłości w Lidzbarku Warmińskim, nowe biogazownie tworzone przez np. Polską Grupę Biogazową, to tylko część sukcesów, które zostały osiągnięte przez firmy w Polsce. Redukcja oparcia się na węglu do ok. 60% całego miksu energetycznego i ciągły rozwój gospodarki.

Krytyka

Krytyka transformacji energetycznej nie jest rzadkim zjawiskiem w przestrzeni internetowej. Najczęściej podnoszonymi tematami są niestabilność odnawialnych źródeł energii, sztucznie podniesione ceny energii z paliw kopalnych i ceny niektórych rozwiązań.

„Świat potrzebuje sprawdzonych rozwiązań dekarbonizacyjnych, a nie fantazji. Obecne stanowisko w sprawie czystej energii powoli przechodzi przez pięć etapów żałoby zerowej emisji netto:
Etap 1: Budowa zawodnych elektrowni słonecznych i wiatrowych.
Etap 2: Zrozumienie, że energia słoneczna i wiatrowa zakłócają sieć i nadal wymagają gazu/węgla.
Etap 3: Budowa ogromnych magazynów, aby spróbować to naprawić.
Etap 4: Zrozumienie, że koszty są astronomiczne, a problem pozostaje nierozwiązany.
Etap 5: Wykorzystanie sprawdzonych rozwiązań, budowa elektrowni jądrowych. Kroki 1-4 są opcjonalne… Większość krajów promujących nieregularne źródła energii, takie jak energia słoneczna i wiatrowa, nadal znajduje się w etapie 1, wierząc, że ich przyszłość będzie różnić się od wczesnych użytkowników. Niemcy i Teksas są przykładem etapu 2. Odkryły już, że rozszerzanie nieregularnych źródeł energii wymaga jednoczesnej rozbudowy sieci zapasowej opartej na gazie lub węglu. Jesienią ubiegłego roku Teksas zatwierdził 7 miliardów dolarów, a Niemcy 16 miliardów dolarów na systemy wytwarzania gazu w celu ustabilizowania swoich sieci.” – napisał Oscar L. Martin na platformie Linkedin.

Powyższa krytyka nie zmienia faktu, że fotowoltaika w Niemczech przeżywa nowy boom, o czym pisaliśmy więcej tutaj https://systemy-fotowoltaika.pl/inwestycje-w-instalacje-fotowoltaiczne/

Co nas będzie czekać

Przyszłość OZE będzie oparta o innowacyjne i wydajne technologie. Gospodarki muszą szukać sposobów na osiągnięcie wysokiej marży, a bez stabilnych i tanich źródeł energii nie będzie to możliwe do osiągnięcia w optymalny sposób. Do zasilenia jest wiele gałęzi życia codziennego; przemysł, transport lądowy, morski, lotniczy, potrzeby bytowe ludzi w postaci ogrzewania, czy ciepłej wody.

Do dnia dzisiejszego problemem spalania paliw kopalnych było to, że wszystkie procesy robimy z bardzo słaba sprawnością. Większość energii ze spalania np. benzyny, węgla, gazu itd., „idzie” tak naprawdę w ciepło do otoczenia. Nowsze technologie, to też efektywniejsze generowanie tak nam potrzebnej energii, a co za tym idzie, mniejsze marnotrawstwo.