Prosument – pierwsze zmiany w rozliczeniach prosumentów, przyniósł kwiecień 2022 roku, kiedy to nastąpiły znaczące zmiany w sposobie rozliczeń za fotowoltaikę (przejście z net-metteringu na net-billing), które wywołały wiele kontrowersji. Od 1 lipca jesteśmy świadkami kolejnej możliwej zmiany w rozliczeniach
Co to taryfa dynamiczna?
Taryfa dynamiczna dla fotowoltaiki będzie opierać się na cenach giełdowych energii na rynku dnia następnego, różniących się w zależności od godziny dostarczania prądu do sieci. Stawki będą uzależnione od aktualnej sytuacji rynkowej, a ich wysokość będzie zmieniać się wraz z popytem na energię.
Do końca czerwca 2024 r. właściciele instalacji fotowoltaicznych będą rozliczani według dotychczasowego systemu, bazującego na miesięcznej cenie rynkowej energii elektrycznej. Centralny System Informacji Rynku Energii, zarządzany przez Operatora Informacji Rynku Energii (OIRE), będzie głównym źródłem informacji o cenach prądu.
Jak było, a jak może być?
Do końca czerwca 2024 roku, rozliczenia odbywały się według średniomiesięcznej ceny rynkowej energii. Od 1 lipca 2024 roku, rozliczenia fotowoltaiki będą opierać się na cenie z ostatniej godziny obrotu.
Utworzone w ten sposób wirtualne środki są zapisywane na rozliczeniowym koncie prosumenta, tworząc tzw. depozyt prosumencki. Właściciel instalacji PV może wykorzystać te środki do pokrycia wartości energii czynnej pobranej z sieci. Zakupy energii przez prosumenta są regulowane zgodnie z umową zawartą ze sprzedawcą, przy czym wliczane są także akcyza i podatek VAT. Opłaty dystrybucyjne nie mogą być pokryte ze środków depozytowych.
Kto skorzysta na zmianie w przepisach?
Eksperci uważają, że dla posiadaczy instalacji PV rozliczających się w systemie net-billing, nowe zasady mogą być korzystne, szczególnie przy posiadaniu magazynów energii, co pozwoli na sprzedaż energii po wyższych cenach i zakup gdy ceny są niższe.
Czy magazyn energii pomoże?
Nowe zasady rozliczeń na podstawie taryf dynamicznych mogą zachęcić więcej osób do przejścia na system net-billing, szczególnie jeśli zainwestują w domowe magazyny energii. Magazyny energii, poza tym, że polepszą sytuację w przypadku wyboru nowego rozliczenia, zwiększą auto konsumpcję energii elektrycznej generowanej przez instalację fotowoltaiczną.
Prosument – czemu wprowadzono nowe zasady ich rozliczania?
Były dwa główne powody tej zmiany:
- Przepisy unijne.
- Problem operatorów sieci.
Przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska wskazali, że zmiany w regulacjach dotyczących fotowoltaiki wynikły z konieczności dostosowania się do wymogów europejskiego prawa, w tym dyrektyw UE, takich jak RED II. Nowe przepisy mają na celu zapewnienie, że prosumenci przyczyniają się do pokrywania kosztów dystrybucyjnych. W poprzednim systemie obowiązującym do 2022 roku, właściciele mikroinstalacji prosumenckich byli zwolnieni z tych opłat, o ile ich system PV w pełni pokrywał ich zapotrzebowanie energetyczne.
Bardzo silną motywacją była również sytuacja sprzedawców energii i operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD), którzy borykają się z wyzwaniami finansowymi i infrastrukturalnymi spowodowanymi rosnącą liczbą prosumentów. Mimo że prosumenci korzystali z opustów na opłaty dystrybucyjne, sprzedawcy musieli wypłacać OSD pełne kwoty za usługi, a potrącenia z nadwyżek energii (20% lub 30% w zależności od mocy instalacji) okazały się niewystarczające do pokrycia strat. Według sprzedawców każdy prosument generował roczne straty rzędu kilkuset złotych.
Podsumowanie
Sprzedawcy odnotowywali straty wynikające z ograniczenia popytu na energię, co jest istotne w kontekście faktu, że w Polsce istnieje obecnie ponad milion podmiotów posiadających instalacje fotowoltaiczne. Narastający problem dotyczy również operatorów sieci, którzy stają przed wyzwaniem związanym z niestabilnością sieci, nieprzystosowanej do dwukierunkowego przesyłu energii. Infrastruktura energetyczna jest przestarzała i wymaga modernizacji, którą jednak rozpoczęto zbyt późno, co dodatkowo komplikuje sytuację.
Obecnie istnieje problem dla audytorów, projektantów i inwestorów, w postaci prawdopodobnej niezgody na przyłączenie nowej instalacji fotowoltaicznej do sieci. Na zachodzie kraju podobno jeszcze jest to czasem do załatwienia, ale na wschodzie, gdzie sieć jest w gorszym stanie technicznym, nie jest to łatwe. Co będzie działo się dalej? Czas pokaże.
