Mimo że liczba odmów przyłączenia instalacji fotowoltaicznych do sieci nie ulega zmniejszeniu, jednocześnie istotnie wzrosła pulą projektów PV, dla których wydano warunki przyłączenia. Łączna moc tych projektów szacowana jest na ponad 18 GW.
Według najnowszej bazy danych projektów fotowoltaicznych w Polsce, opracowanej przez Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO) na koniec trzeciego kwartału 2023 r., uwzględnia 6929 projektów z wydanymi warunkami przyłączenia, o łącznej mocy przekraczającej 18 GW. Zdaniem IEO, w porównaniu z końcem pierwszego kwartału 2023 r., odnotowano wzrost o 41 proc. w ilości projektów oraz wzrost o 46 proc. w łącznej mocy.
Instytut zaznacza, że w ciągu półrocza łączna moc warunków przyłączenia do sieci dla instalacji solarnych wzrosła niemal trzykrotnie.
Jednocześnie należy zauważyć, że Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO) podkreśla, iż nadal utrzymuje się liczba odmów przyłączenia nowych inwestycji do sieci. Według informacji pozyskanych od operatorów w drugim i trzecim kwartale bieżącego roku, Enea odmówiła wydania warunków dla 380 projektów o łącznej mocy 6283 MW. W przypadku firmy Energa liczba odmów wyniosła 109, a łączna moc projektów wynosiła 312 MW.
Przemiany w strukturze fotowoltaiki w Polsce.
Analiza Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO) ukazuje, że obserwujemy przekształcenia w dotychczasowej strukturze projektów fotowoltaicznych. Zauważalny jest wzrost liczby inwestycji o mocy znacznie poniżej 1 MW, jednocześnie rośnie również liczba projektów o mocy wielokrotnie przekraczającej 1 MW. Szczególnie dla tej drugiej grupy projektów obecnie wydawane są warunki przyłączenia do sieci.
Według zgromadzonej bazy danych, najważniejszymi inwestorami na polskim rynku fotowoltaicznym, którzy uzyskali warunki przyłączenia do sieci dla swoich instalacji, są Lightsource bp Polska, R.Power oraz ZE PAK. Jak zauważa Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO), system aukcyjny z progiem 1 MW, który wcześniej dzielił projekty na małe i duże koszyki aukcyjne, teraz przestaje być głównym czynnikiem wpływającym na wielkość projektów. W tym kontekście coraz ważniejsze stają się zdolność uzyskania warunków przyłączenia do sieci oraz koszt energii LCoE. W tej nowej rzeczywistości instalacje fotowoltaiczne o dużym rozmiarze i korzystnej lokalizacji zdają się odnosić sukces w konkurencji.
Prognozy dotyczące tegorocznych aukcji fotowoltaicznych.
Aukcje OZE dotyczące projektów fotowoltaicznych i wiatrowych, obejmujące mały (poniżej 1 MW) i duży (powyżej 1 MW) koszyk, są zaplanowane na 21-22 listopada. Według obliczeń Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO), ustalone ceny referencyjne (odpowiednio 378 zł/MWh w dużym koszyku i 402 zł/MWh w małym) teoretycznie umożliwiają złożenie skutecznej oferty dla nawet 2,5 tys. nowych projektów.
Jednocześnie Instytut zauważa, że wpływ na liczbę zgłoszeń do aukcji mogą mieć procesy wydawania pozwoleń na budowę dla nowych projektów. Duża moc warunków przyłączenia do sieci wydanych przez operatorów nie idzie w parze z mocą projektów, które otrzymały pozwolenie na budowę. To zaś stanowi warunek konieczny do przystąpienia do aukcji.
Według danych IEO, od grudniowych aukcji OZE wydano łącznie 6,6 GW warunków przyłączenia dla instalacji fotowoltaicznych, spośród których tylko 1,2 GW uzyskało pozwolenie na budowę. W sumie od grudnia 2022 r. do listopada 2023 r. uzyskano pozwolenia budowlane dla projektów fotowoltaicznych o łącznej mocy ponad 2,5 GW.
Projekty fotowoltaiczne posiadające pozwolenia na budowę, zarówno te znajdujące się w koszyku aukcyjnym, jak i farmy wiatrowe, mogą liczyć na zakontraktowanie energii o łącznej mocy minimum 3 GW (0,7 GW w fotowoltaice i 2,3 GW w energii wiatrowej). W przypadku, gdy inwestorzy fotowoltaiczni zaoferują jedynie 50% mocy w systemie aukcyjnym, drugą połowę wolumenu mogą stanowić na przykład kontrakty PPA, co mogłoby skutkować zwiększeniem mocy projektów fotowoltaicznych w systemie aukcyjnym do 1,4 GW.
Jak zauważa Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO), w tegorocznych aukcjach rola farm wiatrowych będzie pomijalna ze względu na niewielką liczbę gotowych projektów z pozwoleniami budowlanymi – w 2023 roku uzyskało je jedynie osiem projektów. W związku z tym moc instalacji fotowoltaicznych zgłoszonych do systemu aukcyjnego mogłaby osiągnąć nawet 3,1 GW. Niemniej jednak brak jest nowych projektów o takiej mocy gotowych do prekwalifikacji i udziału w aukcjach z uwagi na zbyt małą liczbę pozwoleń budowlanych, chociaż zgłoszonych projektów o mocy 0,7 GW jest znacznie więcej niż dostępnych pozwoleń.
Podsumowanie.
Według szacunków Instytutu, na koniec 2025 roku polska fotowoltaika osiągnie 26,8 GW mocy, a w latach 2023–2025 dodatkowo przybędzie łącznie 14,4 GW, z czego 10,2 GW przypadnie na małe i duże farmy fotowoltaiczne.
