Wraz z dynamicznym rozwojem technologii pozyskiwania energii z paneli PV, coraz większa liczba modułów trafia na rynek, a wraz z upływem czasu staną się one przestarzałe lub ulegną uszkodzeniom. Żywotność nowych paneli fotowoltaicznych renomowanych firm to szacowane 25 lat, lecz niedyspozycyjność panelu do dalszego użytkowania nie musi wynikać z jego wieku. W Polsce jest to stosunkowo nowa technologia, która całkiem niedawno zawitała do naszych domów i firm, jednak wielu konsumentów czy ekspertów już teraz zadaje sobie pytanie – co z nimi zrobić, kiedy skończą już swój żywot?
Energetyka solarna w kraju i na świecie
Według raportu IEA (International Energy Agency) w 2023 roku globalny przyrost mocy z odnawialnych źródeł energii zwiększył się o 50% w porównaniu do roku poprzedniego. Energetyka słoneczna odgrywa szczególnie istotną rolę w tym procesie. W minionym roku fotowoltaika stanowiła 75% globalnego przyrostu mocy z odnawialnych źródeł energii, a jej najbardziej dynamiczny rozwój miał miejsce głównie w Chinach. W Polsce pozyskano energię z paneli słonecznych o wartości 7,7 GW mocy w 2021 roku, a w 2022 roku było to już 12,4 GW co daje 61% wzrost rynku.
Co zrobić ze zużytymi panelami fotowoltaicznymi?
Zużytych modułów nie wolno po prostu wyrzucić na śmietnik! Panele fotowoltaiczne zaliczają się do grupy sprzętu wielkogabarytowego (ustawa z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1985), a więc konieczne jest przekazanie ich do wyspecjalizowanego zakładu, który zajmie się ich unieszkodliwieniem, utylizacją czy recyklingiem. Pozbycie się nienadających się do dalszego użytku paneli fotowoltaicznych nie powinno być problemem. Użytkownik paneli fotowoltaicznych zapłacił za ich unieszkodliwienie, przy ich zakupie. Według ustawy może on bezpłatnie zostawić zużyte panele u ich dystrybutora lub to instalator powinien odebrać od niego stare moduły czy – jak wspomniano wyżej – zdeponować je w odpowiednim punkcie recyklingu czy miejscu zbiorki np. w PSZOK (Punkt Składowania Zużytych Odpadów Komunalnych).
Recykling paneli PV
Panele fotowoltaiczne zawierają różnorodne materiały, w tym szkodliwe dla zdrowia ludzi i środowiska metale ciężkie – ołów i kadm. Jednocześnie, te zużyte panele zawierają cenne metale, jak srebro, gal, ind i german, oraz materiały, np. aluminium i szkło, które po odzyskaniu mogą stanowić wartościowe źródło surowców.
Najczęściej stosowane metody recyklingu paneli fotowoltaicznych wykorzystują procesy mechaniczne, termiczne oraz chemiczne. Proces recyklingu paneli PV opartych na krzemie obejmuje demontaż ramy, separację części aluminiowych i szklanych, usunięcie przewodów oraz skrzynek przyłączeniowych, a następnie rozdrobnienie i przetworzenie materiału. Niemal całkowita ilość szkła z modułów PV, aż 95% materiału, nadaje się do ponownego wykorzystania. Innym sposobem recyklingu jest przetwarzanie uszkodzonych i zużytych ogniw krzemowych w proszek krzemowy. Uzyskany proszek krzemowy może być wykorzystany na różne sposoby, np. do produkcji nowych ogniw fotowoltaicznych lub jako składnik stopowy w przemyśle metalurgicznym.
Podsumowanie
Produkcja energii elektrycznej z OZE, a w szczególności paneli PV niesie za sobą bardzo wiele korzyści, a najważniejszą jest ochrona środowiska i ich zero emisyjność. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że te urządzenia w końcu się zużyją i powinniśmy odpowiednio zaplanować ich unieszkodliwienie. Niewątpliwie panele fotowoltaiczne posłużą nam jeszcze przez wiele lat, jednak masowe wprowadzanie ich rynek powoduje, że powinniśmy wcześniej zaplanować ich recykling, by nie stały się uciążliwym problemem odpadowym.
