Transformacja energetyczna w Polsce i Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 roku

Transformacja energetyczna w Polsce trwa. Nastąpiło uaktualnienie planu, w którym Polska zadeklarowała redukcję emisji gazów cieplarnianych, wzrost odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej. Jak kształtują się najnowsze liczby i co wnoszą do założonych celów Unii Europejskiej?

Jak kształtują się cele sprecyzowane w Planie?

Jest to finalna wersja Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu, którą zgodnie z wymogami Unii Europejskiej rząd Polski musi przedstawić Brukseli. Poprzedni wariant został wysłany przez rząd jedynie jako formalność, ponieważ rząd PiS nie przygotował żadnego dokumentu, co skłoniło Komisję Europejską do wszczęcia postępowania przeciwko Polsce.

Komisja przedstawiła swoje uwagi, ale kluczowe jest to, że oczekuje, iż polski rząd dostarczy odpowiednią wersję planu, uwzględniającą unijne cele – redukcję emisji CO2 o 55% oraz osiągnięcie 42,5% udziału OZE w produkcji energii elektrycznej.

Redukcja emisji gazów cieplarnianych (GC)

Do 2030 roku Polska planuje zredukować emisję gazów cieplarnianych w całej gospodarce o 35% w porównaniu z poziomem z 1990 roku. W sektorach non-ETS (poza systemem handlu emisjami) redukcja ma wynieść 14,1% w porównaniu z 2005 rokiem, natomiast w sektorach ETS (objętych systemem handlu emisjami) cel wynosi 38% w porównaniu z 2005 rokiem. Dodatkowo, wkład sektora LULUCF (rolnictwo, leśnictwo i inne użytkowanie gruntów) ma wynieść -6,8 mln ton. Te działania mają przyczynić się do realizacji celu Unii Europejskiej, który zakłada redukcję emisji gazów cieplarnianych o 55%. Dla porównania, cel UE dla sektora non-ETS wynosi -17,7%, a dla sektora ETS -62%, natomiast wkład LULUCF dla Polski ma wynieść 38,098 mln ton.

Odnawialne źródła energii (OZE)

Polska dąży do tego, aby do 2030 roku 29,8% finalnego zużycia energii brutto pochodziło z odnawialnych źródeł energii. W poszczególnych sektorach energetyki cele te rozkładają się następująco: 50,1% energii w elektroenergetyce, 32,1% w ciepłownictwie oraz 17,7% w transporcie. Według formuły z rozporządzenia UE 2018/1999, cel dla Polski wynosi 31%, jednak nie ma w tym zakresie obowiązujących zobowiązań. Przewidywany jest roczny przyrost na poziomie 0,8-1,1 punktu procentowego. Dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, cel wynosi 29% finalnego zużycia energii brutto z OZE lub redukcję emisji gazów cieplarnianych o 14,5%.

„Polska deklaruje osiągnięcie 29,8% udziału OZE w finalnym zużyciu energii brutto w 2030 r. – co stanowi ogromny wzrost ambicji określonych w KPEiK z 2019 r. na poziomie 21–23% w 2030r. Stanowi to kontrybucję do ogólnounijnego celu OZE na poziomie 42,5% (+2,5%) w 2030 r.” – możemy przeczytać w streszczeniu raportu.

Efektywność energetyczna

W zakresie efektywności energetycznej Polska dąży do zmniejszenia zużycia energii pierwotnej o 14,4% do 2030 roku w porównaniu z prognozami PRIMES2020. Oznacza to dążenie do zużycia na poziomie 79,9 Mtoe, przy czym obecne prognozy wskazują na redukcję o 5,9%. W zakresie finalnego zużycia energii, cel wynosi zmniejszenie o 12,8% w porównaniu z prognozami PRIMES2020, co odpowiada 58,5 Mtoe. Prognozy wskazują na zmniejszenie zużycia energii o 0,5%. Cele te są zgodne z dyrektywą EED i mają na celu poprawę efektywności energetycznej, co przyczyni się do zmniejszenia ogólnego zużycia energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych.

1 toe (tona oleju ekwiwalentnego) = 11,63 MWh.

Transformacja energetyczna i bezpieczeństwo energetyczne Polski

Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego pozostaje jednym z kluczowych celów KPEiK. Polska planuje wzmocnienie swojej suwerenności energetycznej poprzez rozwój krajowej infrastruktury przesyłowej i dystrybucyjnej oraz zwiększenie niezależności energetycznej. Obejmuje to m.in. zaspokajanie popytu na węgiel kamienny z krajowych źródeł oraz stopniowe przechodzenie na bardziej zrównoważone źródła energii. Działania te mają również na celu wsparcie regionów węglowych w procesie transformacji energetycznej, zapewniając jednocześnie ochronę socjalną dla pracowników tych regionów .

Innowacje i konkurencyjność

Transformacja klimatyczno-energetyczna wiąże się z wdrażaniem nowoczesnych, innowacyjnych i niskoemisyjnych technologii. Polska będzie koncentrować się na rozwijaniu krajowych potencjałów technologicznych i kadrowych, co ma zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną gospodarki oraz jej innowacyjność. W ramach tych działań planowane jest m.in. rozwinięcie rynku wodoru oraz infrastruktury do jego transportu i magazynowania, co ma na celu wzmocnienie pozycji Polski jako kluczowego gracza w europejskiej gospodarce wodorowej.

Te kluczowe cele i działania stanowią fundament dla transformacji energetycznej i realizacji ambitnych założeń aKPEiK na 2030 rok, mając na celu zrównoważony rozwój energetyczny, poprawę efektywności energetycznej oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Realne założenia, czy mrzonka?

Na pewno trzeba pamiętać, że wszystkie liczby odnoszące się do 2030 roku, są założeniami. Co oznacza, że wraz z postępującym rozwojem, będziemy mogli co roku szacować z coraz większą dozą prawdopodobieństwa możliwość spełnienia wymogów.