Coraz więcej Polaków żyje w ubóstwie energetycznym

Ubóstwo energetyczne w Polsce to rosnący problem. Według raportu Klubu Jagiellońskiego z 2023 roku, odsetek gospodarstw domowych w naszym kraju, które zagrożone są ubóstwem energetycznym, wynosi od 10 do 20%. Problem ten pogłębiają rosnące ceny energii elektrycznej oraz niedostateczna termomodernizacja budynków mieszkalnych. Co robi Rząd aby wesprzeć najbardziej potrzebujących Polaków?

Nawet 20 % gospodarstw domowych w Polsce zagrożonych ubóstwem energetycznym

Według raportu Klubu Jagiellońskiego z 2023 roku, odsetek gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem energetycznym w Polsce oscyluje między 10 a 20%, zależnie od przyjętej metodyki i szacunków instytutów.

Analizując problem ubóstwa energetycznego w Polsce, należy zwrócić uwagę na dwa główne czynniki:

• wzrost cen energii elektrycznej,
• brak odpowiedniej termomodernizacji budynków mieszkalnych.

Dane z ostatnich dwóch lat nie napawają optymizmem. Około 70% Polaków stara się ograniczać zużycie energii z powodu rosnących rachunków. To wyraźny dowód na to, że wysokie ceny energii od lat budzą nasze obawy i niepokój. Okazuje się, że słusznie. Jak dowiadujemy się ze wspomnianego raportu „Jest drogo, będzie drożej? Gospodarne państwo odpowiedzią na ubóstwo energetyczne” w sezonie grzewczym 2022/2023 koszty zakupu węgla dla rodzin wzrosły średnio o 49%, osiągając ponad 4 400 zł. W sezonie 2023/2024 rząd podjął działania na rzecz zamrożenia cen energii, starając się ograniczyć pogłębianie się problemu ubóstwa energetycznego wśród Polaków.

Jakie są przyczyny ubóstwa energetycznego?

Może zaskakiwać, że przyczyny ubóstwa energetycznego nie zawsze sprowadzają się do problemów finansowych. Istotnym czynnikiem jest brak dostępu do usług energetycznych, dotykający według Międzynarodowej Agencji Energetycznej 1,3 miliarda ludzi na świecie, głównie w krajach afrykańskich.

Raport Instytutu na Rzecz Ekorozwoju wskazuje na trzy główne przyczyny ubóstwa energetycznego, które mogą występować niezależnie lub jednocześnie, nasilając problem:

• Brak wystarczających środków finansowych na pokrycie kosztów energii.
• Zły stan techniczny i niska efektywność energetyczna budynków mieszkalnych oraz systemów grzewczych.
• Nieumiejętne zarządzanie i użytkowanie energii.

Te czynniki współdziałają, pogłębiając problem na różnych poziomach społeczno-ekonomicznych i pogłębiając ubóstwo energetyczne.

Czym skutkuje ubóstwo energetyczne?

Skutki ubóstwa energetycznego są poważne, jak podkreślają eksperci z Polskiego Instytutu Ekonomicznego w przytoczonym powyżej raporcie. Badania naukowe jednoznacznie pokazują, że życie w takich warunkach zwiększa ryzyko chorób oraz śmiertelności. Ludzie funkcjonujący na co dzień w złych warunkach mieszkaniowych, narażeni na nieodpowiednie temperatury, często cierpią na choroby układu ruchu i krążenia, a ci korzystający z pieców na węgiel lub drewno mają wysokie ryzyko chorób układu oddechowego.

Dodatkowo, stres związany z brakiem środków na rachunki za energię lub koniecznością rezygnacji z innych podstawowych potrzeb, aby zapewnić sobie prąd lub ciepło, pogłębia problemy zdrowotne i społeczne.

Rządowe dotacje 

Rząd stara się przeciwdziałać skutkom ubóstwa energetycznego. W jaki sposób? Jednym z przykładów jest „bon energetyczny” – jednorazowe wsparcie finansowe dla najbardziej potrzebujących gospodarstw domowych. Pisaliśmy o tym tutaj. Programy takie jak „Czyste Powietrze” oraz „Mój Prąd”, również mają na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie kosztów eksploatacji dla gospodarstw domowych. Od lat cieszą się bardzo dużym zainteresowaniem.